Laseroterapia w stomatologii to nowoczesna metoda, która wykorzystuje skoncentrowane wiązki światła do leczenia schorzeń jamy ustnej. Dzięki precyzyjnej kontroli długości fali oraz mocy promieniowania możliwe jest uzyskanie efektów terapeutycznych na różnych poziomach tkanek. Zastosowanie tej techniki pozwala na szybszą regenerację, zmniejszenie bólu oraz ograniczenie ryzyka powikłań po zabiegowych. W poniższych sekcjach omówione zostaną najważniejsze mechanizmy działania, zastosowania kliniczne, rodzaje laserów oraz kwestie związane z bezpieczeństwem i przeciwwskazaniami.

Mechanizmy działania laseroterapii w stomatologii

Podstawą efektywności laseroterapii jest zdolność emitowanego strumienia światła do oddziaływania z komórkami tkanek. W praktyce stomatologicznej wykorzystuje się zjawiska takie jak fotobiomodulacja, które stymulują procesy naprawcze w organizmie. Energia promieniowania przekształcana jest w ciepło lub wywołuje reakcje fotochemiczne, co przekłada się na:

• redukcję stanów zapalnych,
• przyspieszenie regeneracja komórek,
• poprawę krążenia lokalnego,
• aktywację enzymów antyoksydacyjnych.

Dodatkowo laser wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i wirusobójcze, co przyczynia się do skutecznej dezynfekcja powierzchni korzeni zębowych, kieszonek dziąsłowych czy ubytków próchnicowych. Ciepło generowane w tkance prowadzi do koagulacji białek i uzyskania hemostaza, co zmniejsza krwawienie podczas zabiegu chirurgicznego.

Zastosowania kliniczne

Stomatologia zachowawcza

W obszarze leczenia próchnicy laseroterapia umożliwia selektywne usuwanie zmienionych tkanek zęba. W porównaniu do tradycyjnych wierteł znacznie ogranicza się drgania oraz hałas, co poprawia komfort pacjenta. Po oczyszczeniu ubytku wiązka lasera stymuluje powstawanie zmineralizowanej warstwy na dnie ubytku, co wzmacnia szkliwo.

Chirurgia stomatologiczna

W zabiegach chirurgicznych lasery pozwalają na precyzyjne cięcia przy minimalnym uszkodzeniu otaczających tkanek. Laseroterapia zmniejsza obrzęk i ból pooperacyjny, a także ogranicza ryzyko wystąpienia zakażeń. Nowoczesne protokoły leczenia zakładają stosowanie różnego typu laserów w ekstrakcjach, plastyce wędzidełek czy usuwaniu zmian śluzówkowych.

Endodoncja

W terapii kanałowej laser poprawia skuteczność oczyszczania systemu korzeniowego. Dzięki zdolności przenikania do kanalików zębinowych możliwe jest usunięcie biofilmu bakteryjnego trudnego do wyeliminowania tradycyjnymi płukankami. W rezultacie zmniejsza się ryzyko niepowodzenia leczenia endodontycznego.

Periodontologia

Laseroterapia w leczeniu chorób przyzębia działa przeciwzapalnie oraz przyspiesza odbudowę tkanek przyzębia. Efektem jest zmniejszenie głębokości kieszonek dziąsłowych oraz poprawa przyczepu łącznotkankowego w okolicy korzeni zębów. Zabiegi te stanowią wartościowe uzupełnienie skalingu i kiretażu.

Rodzaje wykorzystywanych laserów

W stomatologii stosuje się kilka klas laserów, z których każda charakteryzuje się unikalnymi parametrami długości fali i spektrum oddziaływania na tkanki:

• Lasery CO₂ – emitują fale o długości ok. 10 600 nm; doskonale tną tkanki miękkie i zapewniają silną hemostazę.
• Lasery Er:YAG – długość fali 2 940 nm; stosowane w obróbce tkanek twardych (szkliwo, zębina) i miękkich, z niskim wzrostem temperatury w obszarze zabiegowym.
• Lasery Nd:YAG – długość fali 1 064 nm; wykorzystywane głównie w leczeniu ran i zmian zapalnych, ze względu na głęboką penetrację promieniowania.
• Diody – długość fal od 810 nm do 980 nm; popularne ze względu na niewielkie rozmiary i przystępną cenę, często wykorzystywane do zabiegów periodontologicznych oraz biostymulacji.

Dzięki różnorodności źródeł lasera możliwe jest dopasowanie odpowiedniego urządzenia do specyfiki danego schorzenia, co wpływa na bezpieczeństwo i skuteczność leczenia.

Przeciwwskazania i bezpieczeństwo

Chociaż laseroterapia jest mało inwazyjna, istnieją pewne czynniki ograniczające jej zastosowanie. Do głównych przeciwwskazania należą:

• ciąża i okres karmienia piersią,
• czynne choroby nowotworowe w obszarze zabiegowym,
• choroby autoimmunologiczne w aktywnej fazie,
• nadwrażliwość na światło lub przyjmowanie leków fotouczulających,
• infekcje wirusowe lub bakteryjne o ostrym przebiegu.

Podstawą bezpiecznego prowadzenia sesji jest odpowiednie szkolenie personelu oraz stosowanie środków ochrony oczu zarówno przez pacjenta, jak i zespół stomatologiczny. Optymalizacja parametrów energii i czasu naświetlania minimalizuje ryzyko uszkodzenia tkanek oraz zmniejsza możliwość wystąpienia efekty uboczne w postaci przegrzania czy oparzeń.