Nadwrażliwość zębów to częsty problem, który może znacznie obniżyć komfort życia. Pacjenci zgłaszają ból przy spożywaniu zimnych, gorących, słodkich czy kwaśnych potraw. Choć wielu osobom wydaje się, że dolegliwości te są niegroźne, mogą sygnalizować zaawansowane zmiany w strukturze zęba. W artykule omówimy przyczyny, objawy oraz dostępne metody leczenia nadwrażliwości, a także podpowiemy, jak skutecznie chronić szkliwo przed codziennymi zagrożeniami.

Przyczyny nadwrażliwości zębów

Nadwrażliwość to efekt odsłonięcia dentyny, warstwy pod szkliwem, która zawiera liczne kanaliki łączące się z zakończeniami nerwowymi. Do najczęstszych przyczyn tego stanu należą:

• uszkodzenie szkliwa na skutek nadmiernego szczotkowania,
• erosja chemiczna spowodowana dietą bogatą w kwasy – owoce cytrusowe, napoje gazowane, wino,
• paradontoza i recesje dziąseł, odsłaniające szyjki korzeni,
• niewłaściwa technika szczotkowania – zbyt duży nacisk i używanie twardej szczoteczki,
• kwasowe refluks przełykowy,
• ścieranie zębów (bruksizm) – mikropęknięcia szkliwa,
• agresywne wybielanie zębów w domu bez konsultacji z stomatologiem,
• kamień nazębny i płytka bakteryjna, utrudniające regenerację tkanek.

Mechanizm odsłonięcia dentyny

Pod wpływem czynników mechanicznych lub chemicznych szkliwo staje się cieńsze, a nawet pęka. Kanaliki w dentynie, które normalnie są zamknięte, otwierają się, co pozwala bodźcom termicznym i chemicznym docierać do nerwów. W efekcie pacjent odczuwa ostry, przeszywający ból.

Objawy nadwrażliwości zębów

W większości przypadków pacjenci zgłaszają:

• nagły, ostry ból przy kontakcie z zimnem – np. zimna woda, lody,
• uczucie pieczenia lub kłucia podczas jedzenia kwaśnych potraw,
• ból przy spożywaniu gorących napojów (kawa, herbata),
• obrzęk lub krwawienie dziąseł w okolicy odsłoniętej szyjki,
• ogólny dyskomfort utrudniający codzienne czynności – szczotkowanie zębów, płukanie jamy ustnej,
• wrażenie suchości i „szorstkości” powierzchni zębów.

Różnicowanie nadwrażliwości od próchnicy

Często pacjenci mylą nadwrażliwość z wczesnymi stadium próchnicy. Kluczowe różnice:

• próchnica powoduje ból samoistny, nasilający się w nocy,
• nadwrażliwość natomiast ujawnia się jedynie przy bezpośrednim kontakcie z bodźcem.

Metody leczenia nadwrażliwości zębów

Leczenie można podzielić na profesjonalne zabiegi u stomatologa oraz działania domowe. Kombinacja obu metod często daje najlepsze rezultaty.

Zabiegi w gabinecie stomatologicznym

• Fluoryzacja – aplikacja żeli, lakierów lub pianki z fluorem na powierzchnię zębów, wzmacniających szkliwo i zamykających kanaliki dentynowe.
• Żele i lakiery z solami potasu – zmniejszają pobudliwość włókien nerwowych.
• Uszczelnianie szkliwa i bondingi – nakładanie cienkiej warstwy kompozytu na odsłoniętą część zęba.
• Piaskowanie i usuwanie kamienia – likwidacja płytki nazębnej, która podrażnia dziąsła.
• Wypełnienia nadwrażliwościowe – w przypadku mikropęknięć lub ubytków.
• Leczenie przyzębia – gdy nadwrażliwość związana jest z recesją dziąseł i paradontozą.

Preparaty dostępne na receptę

Stomatolog może zalecić pasty z podwyższonym stężeniem fluoru lub specjalistyczne żele do codziennego użytku w domu. W trudniejszych przypadkach stosuje się preparaty z chlorkiem strontu lub azotanem potasu.

Domowe sposoby wspomagające leczenie

Odpowiednia higiena jamy ustnej i modyfikacja diety to klucz do ograniczenia dolegliwości.

• Stosowanie pasty do zębów dla wrażliwych zębów – zawierającej fluorki i związki potasu lub strontu.
• Delikatne szczotkowanie miękką szczoteczką – unikaj szorowania „na siłę”.
• Unikanie napojów gazowanych i kwaśnych – pij przez słomkę, aby zminimalizować kontakt płynu z zębami.
• Ograniczenie konsumpcji owoców cytrusowych i octu.
• Płukanie jamy ustnej preparatami z fluorem lub solą fizjologiczną.
• Spożywanie produktów bogatych w wapń i fosfor – jogurty, sery, orzechy.
• Regularne wizyty kontrolne u dentysty co 6–12 miesięcy.
• W przypadku bruksizmu – użycie szyny relaksacyjnej na noc.

Samoopieka – na co zwrócić uwagę?

Pamiętaj, aby każdą zmianę w diecie lub rutynie higienicznej konsultować ze specjalistą. Nie zaleca się długotrwałego stosowania wysokostężonych żeli fluorkowych bez nadzoru lekarza.

Znaczenie profilaktyki w walce z nadwrażliwością

Wiele osób doświadcza nadwrażliwości z powodu zaniedbań w codziennej pielęgnacji. Profilaktyka to skuteczna broń przeciwko odsłonięciu dentyny.

• Regularne usuwanie kamienia i płytki nazębnej w gabinecie.
• Używanie nici dentystycznej i irygatora do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych.
• Zbilansowana dieta – unikanie nadmiaru cukrów i kwasów.
• Stosowanie past z optymalnym stężeniem fluoru.
• Monitorowanie i leczenie chorób przyzębia we wczesnym stadium.

Dzięki połączeniu działań profilaktycznych, domowej pielęgnacji i profesjonalnej pomocy stomatologicznej możliwe jest skuteczne zwalczanie nadwrażliwości zębów oraz przywrócenie pełnego komfortu codziennego życia.