Zapalenie dziąseł to jedno z najczęściej spotykanych schorzeń w obrębie jamy ustnej, które może prowadzić do poważnych komplikacji, jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie. Schorzenie to objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem oraz krwawieniem w okolicy przyzębia. W poniższym artykule przedstawiamy różnorodne metody terapeutyczne, począwszy od prostych zabiegów higienicznych, przez farmakoterapię, aż po zaawansowane techniki stomatologiczne oraz zalecenia profilaktyczne.

Przyczyny i objawy zapalenia dziąseł

Zapalenie dziąseł ma charakter wieloczynnikowy. Kluczową rolę odgrywa niewłaściwa higiena jamy ustnej, ale także czynniki ogólnoustrojowe, takie jak osłabiony układ odpornościowy czy nieprawidłowa dieta. Do najczęstszych przyczyn zaliczamy:

• nagromadzenie płytki nazębnej i kamienia nazębnego,
• suchość jamy ustnej, sprzyjająca rozwojowi bakterii,
• choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca, choroby autoimmunologiczne),
• palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu,
• nieprawidłowe wypełnienia lub protezy uciskające dziąsła,
• stres osłabiający odporność.

Typowe objawy

W przypadku rozwijającego się stanu zapalnego pacjenci najczęściej skarżą się na:

• krwawienie podczas szczotkowania zębów lub przy gryzieniu,
• obrzęk i bolesność dziąseł,
• zaczerwienienie i delikatne palpitacje w okolicy przyzębia,
• nieprzyjemny zapach z ust (halitoza),
• wczesne cofanie się dziąseł, odsłaniające szyjki zębowe.

Nieleczone zapalenie dziąseł może przekształcać się w zapalenie przyzębia, prowadząc do rozchwiania i utraty zębów. Dlatego tak istotna jest szybka reakcja i wdrożenie odpowiednich metod leczenia.

Podstawowe metody leczenia

W początkowych stadiach zapalenia dziąseł stosuje się zabiegi skoncentrowane na usunięciu czynników bakteryjnych oraz przywróceniu właściwej higieny jamy ustnej. Do podstawowych metod należą:

1) Profesjonalne oczyszczanie zębów

• Skaling – usuwanie kamienia nazębnego za pomocą ultradźwięków lub narzędzi ręcznych,
• Piaskowanie – eliminacja osadów i przebarwień przy użyciu strumienia piasku dentystycznego,
• polerowanie powierzchni szkliwa, poprawiające gładkość i utrudniające przyczep bakterii.

2) Modyfikacja domowej pielęgnacji

• szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie przy użyciu miękkiej szczoteczki,
• nitkowanie i stosowanie szczoteczek międzyzębowych w celu usunięcia resztek pokarmu,
• regularne płukanie jamy ustnej środkami zawierającymi antyseptyki,
• stosowanie past z fluorem lub dodatkami przeciwbakteryjnymi.

Zachowanie rygorystycznej rutyny higienicznej ma kluczowe znaczenie w zahamowaniu procesu zapalnego i zapobieganiu nawrotom.

3) Farmakoterapia miejscowa

W celu złagodzenia objawów oraz eliminacji patogennych mikroorganizmów stomatolodzy zalecają:

• żele i żelki z chlorheksydyną,
• pasty i płukanki z olejkiem z drzewa herbacianego lub nadtlenkiem benzoilu,
• preparaty z alantoiną i pantenolem o działaniu łagodzącym,
• maści z antybiotykiem (w stanach ostrych, pod kontrolą specjalisty).

Zaawansowane terapie i profilaktyka

Jeśli stan zapalny jest przewlekły lub gwałtownie postępuje, niezbędne mogą okazać się bardziej specjalistyczne procedury. Ich celem jest usunięcie zmian chorobowych z kieszonek dziąsłowych oraz stymulacja procesów regeneracyjnych.

1) Chirurgia periodontologiczna

W przypadkach głębokich kieszonek przyzębnych wykonywane są zabiegi:

• flap surgery – odpreparowanie i dokładne oczyszczenie korzenia z cementu i zainfekowanej tkanki,
• grafting – wszczepianie przeszczepów dziąsła lub biomateriałów wspomagających regenerację,
• guided tissue regeneration (GTR) – wykorzystanie błon resorbujących do odseparowania tkanek miękkich od korzenia zęba.

2) Laseroterapia

Nowoczesne lasery diodowe lub erbowo-yagowe znajdują zastosowanie w:

• dezaktywacji bakterii w kieszonkach przyzębnych,
• wycięciu nadmiaru przerośniętej tkanki zapalnej,
• stymulacji angiogenezy i regeneracji dziąsła.

Zabiegi laserowe są mało inwazyjne i sprzyjają szybszemu gojeniu.

3) Terapia systemowa

W niektórych przypadkach niezbędne jest włączenie leków ogólnoustrojowych:

• antybiotyki (np. doksycyklina w niskich dawkach) redukujące aktywność kolagenazy,
• preparaty wzmacniające odporność,
• suplementy zawierające witaminę C i koenzym Q10 wspomagające procesy naprawcze dziąseł.

4) Rola diety i stylu życia

Wpływ codziennych nawyków na stan przyzębia jest znaczący. Warto stosować się do poniższych zaleceń:

• wzbogacić dietę w produkty bogate w witaminę C, D i K,
• ograniczyć spożycie cukru i przetworzonych węglowodanów,
• pij dużo wody, by utrzymać właściwe nawilżenie śliny,
• unikać używek: palenie tytoniu sprzyja rozwojowi stanów zapalnych.

5) Ciągłość profilaktyki

Regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym, wykonywanie profesjonalnych zabiegów co 6–12 miesięcy oraz samodzielne przestrzeganie zasad higieny są fundamentem długotrwałego sukcesu terapeutycznego. Wczesne wykrycie i leczenie nierzadko pozwalają uniknąć kosztownych i inwazyjnych procedur chirurgicznych.